Na Skadarskom jezeru, najvećem rezervoaru slatke vode u zemlji, koji najveću količinu vode dobija od rijeka Morače, Karatune, Orahovštice i Crne rijeke, nalazi se nekoliko kamenih mosta. Jedan od njih je „Velji most“ čija je izgradnja, po nalogu knjaza Nikole, počela je 1904. godine, a završena 1905. godine, u isto vrijema kada i put Rijeka Crnojevića – Virpazar. Most povezuje dvije obale rijeke Crmnice i nalazi se na putu Virpazar – Bar preko Sutormana i Virpazar – Ulcinj preko Ostrosa.
Prije izgradnje ovoga mosta, na istom mjestu postojao je drveni most, a 1985. godine za vrijeme vrlo niskog vodostaja jezera, bile su vidljive stare temeljne stope stubova od obrađenog kamena. Po kazivanju mještana, na istom tom mjestu, prije izgradnje kamenog mosta postojali su drveni, improvizovani mostovi koje je stalno odnosila vodena bujica. Sadašnja dužina mosta je 52 metra, a širina kolovoza pet metara (koja sa zidovima čini ukupno 6 metara). Međusobno rastojanje između stubova mosta je sedam metara, a most ima tri velika svoda od tesanog kamena, veličine od oko 14 metara.
Postoji i legenda koja kaže da je jednog turskog haračliju, nakon prikupljanja harača od mještana, u trenutku dok je prelazio drveni most, odnijela vodena bujica. Haračlija je na svom konju ostavio vreće pune zlatnika, koje su mještani iskoristili da finansiraju izgradnju kamenog mosta u Virpazaru. Most je srušen tokom Drugog svjetskog rata (1944. godine), a na istom mjestu sagrađen je novi, rekonstruisani most, koji postoji i danas. Prema inžinjeru Beladi, most je pretrpio određena oštećenja i deformacije, usled starosti, neodržavanja, vremenskih prilika i zemljotresa. Svodovi su deformisani uslijed slijeganja, pa je 1986. urađen projekat sanacije, a koji još uvijek nije realizovan.
Izvori:
- Rahović, N. (2008d). Mostovi Skadarskog jezera [Broadcast]. Radio-televizija Crne Gore (RTCG).
- Jakšić Stojanović, A., Šerić, N., & Miljušković, M. (2020). The Montenegrin Bridges and Their Valorization. 1–79. https://www.bib.irb.hr/1134208
Fotografije: Danilo Pendo
