Knjaz Nikola, kao naslednik knjaza Danila, u potpunosti je realizovao ideju o osnivanju grada u plodnoj bjelopavlićkoj ravnici, koja je potekla je još iz doba vladike Petra II Petrovića Njegoša. Izgradnjom mosta preko Zete naspram „Ćeranića glavice“ knjaz Nikola započeo je izgradnju gradskog naselja koje je vremenom trebalo da postane nova prijestaonica Crne Gore. Danilovgrad (izvorno „Danilovac“), dobio je ime po knjazu Danilu i izgrađen je po urbanističkom planu mladog inženjera Dragiše Milutinovića, sina pjesnika i Njegoševog učitelja Sime Milutinovića Sarajlije, pa je prema tome planu bila planirana i izgradnja mosta koji je omogućio dalje širenje grada na drugu obalu rijeke Zete.
Tako je nastao i nekadašnji Mirkov most, koji je dobio ime po Vojvodi Mirku Petroviću, a rađen je prema nacrtu dalmatinskog mjernika gospodina Županovića, rukovodstvom crnogorskog senatora Vojvode Maša Vrbice, a koji je danas poznatiji pod imenom „most Radovana Pavićevića“.
Veliki kameni most je počeo da se gradi 1869. godine, a završen je 1870. godine. Bjelopavlići su građu od drveta, koji su koristili za izgradnju skele, donosili sa Ponikvice, a radili su pod nadzorom crnogorskog senatora, koji je imao monopol na svim trgovinskim i građevinskim poslovima u Crnoj Gori. Most se sastojao od pet svodova po 16 metara raspona, osam stubova po dva i po metra širine i dva manja svoda na krajevima po osam metara raspona. Svodovi, stubovi i zidovi urađeni su od obrađenog kamena u krečnom malteru. Tokom bombardovanja 1944. godine most je srušen.
Po Šobajiću, prije Drugog svjetskog rata, most je bio dugačak 150 metara, a visok 12 metara i imao je sedam svodova širokih po pet metara. Most je rekonstruisan 1948. godine o čemu svjedoči natpis ucrtan u kamenu ispod mosta. Originalni izgled mosta je sačuvan zahvaljujući zidarskom majstoru, specijalizovanom za ornamente od kamena, Dušanu Šćepanoviću. Nakon restauracije i vraćanja prvobitnog izgleda most je dobio novo ime – „most Radovana Pavićevića“. Pored Carevog mosta, ovo je najoučuvaniji kameni most u Crnoj Gori, iako se današnji izgled mosta znatno razlikuje od prvobitnog jer je most imao nekoliko rekonstrukcija.
U Almanahu „Orlić“ iz 1870. godine o mostu vojvode Mirka u Danilovgradu zapisajo je sledeće: „Mutna i osobito u zimsko doba opasna Zeta, odvaja Bjelopavliće od južnih crnogorskih nahija iz kojih su čeljad morala često puta svoj život pogibeljni izlagati prelazeći preko spomenute rijeke. Sad je, hvala bogu, ta prepreka otklonjena, preko Zete se podigao jesenas 1969. godine veliki kameni most po nacrtu dalmatinskog mjernika gospodina Županovića i pod rukovodstvom gospodina Maša Vrbice, crnogorskog senatora. Kad sasvim gotov bude zapasti će preko 30.000 forinti. Svijetli knjaz uzeo je na sebe svakolik potrošak, pošto je isti spomenik podignut u spomen pokojnom velikom Vojvodi Mirku, kojem je najprvija misao bila da se dobar most preko Zete na tom mjestu ogradi, kako bi između svega ostalog Pazar na Ćeranića glavici ostao prstupačan ovostranom dijelu Crne Gore u svako doba godine.“
Izvori:
- Radojević, D., & Samardžić, N. (1986). Crnogorska kulturna riznica [Broadcast]. Televizija Titograd.
- Šobajić, M. (1892). Brdska sloboda III. Neobjavljen.
- Šuković, R. (1979). Orlić – Crnogorski godišnjak (1865-1870). Centralna Narodna biblioteka „Đurđe Crnojević“. https://www.kucazasunce.com/detalji.php?p=26127
- Rahović, N. (2009a). Danilovgradski mostovi [Broadcast]. Radio-televizija Crne Gore (RTCG).
Fotografije: Dušan Paunović
